Actieplan 'Afwezig op school'

Fase 0: Brede basiszorg

Afwezigheden zijn niet enkel het verhaal van leerlingbegeleiding, maar van de school’

Het vlug en strikt opvolgen van afwezigheden is relevant voor het preventief aanpakken van verdere onthechting van de school.


1.De school beschikt over een geïntegreerd beleid op leerlingenbegeleiding.

2.Het inschrijvingsbeleid wordt toegepast als instrument ter verhoging van gelijke onderwijskansen, transparantie binnen onderlinge verwachtingen en ter preventie van moeilijkheden.

Het inschrijvingsmoment is het eerste moment om aan een informele en een formele band te bouwen met de ouders en de leerling. De inschrijving is de start van een jarenlange samenwerking. Het moet dan ook voor beide partijen heel duidelijk zijn wat die verbintenis inhoudt.


Wat kan er tijdens het inschrijvingsmoment aan bod komen (behalve de typische administratieve gegevens van de leerling):


  • Het afsluiten van een engagement tussen school, ouders en leerling:

      • Het samen met de ouders verkennen van het schoolreglement met de engagementen erin.

      • Duiding van de verwachtingen aan ouders en leerlingen moeten uitgesproken worden, op vlak van:

          • het belang van de aanwezigheid van de leerling op school, de regelgeving en attestering.

          • opvolging van de studievoortgang,

          • aanwezigheid op oudercontacten,

          • betrokkenheid van de ouders

      • Daarbij is het ook belangrijk dat ook de grenzen en sancties van bij de start duidelijk zijn


  • Is er een match tussen keuze/interesse/vaardigheden/capaciteiten van de leerling en het aanbod van de school?

      • De BaSo-fiche kan hierbij een sterk instrument zijn bij de inschrijving in het eerste jaar van het secundair onderwijs.

      • Een duiding van het pedagogisch project kan hier ook ondersteunend zijn.

  • Heeft de leerling specifieke onderwijs- en opvoedingsbehoeften?

      • Is er een diagnose of vermoeden van een leerstoornis?

      • Is er een diagnose of vermoeden van een ontwikkelingsstoornis?

      • Kreeg de leerling vorig schooljaar/in de vorige school ondersteuning via:

          • redicordi maatregelen?

          • ondersteuningsnetwerk?

          • andere (vb. NAFT, zorgboer)?

          • wat werkte?

      • Beschikt de leerling over een gemotiveerd verslag of een verslag dat toegang geeft tot het buitengewoon onderwijs of tot een individueel aangepast curriculum?

      • Is er een match tussen de onderwijsnoden van de leerling en het gevoerde zorgbeleid van de school?

          • het bespreken van wenselijkheid en haalbaarheid,

          • transparantie of het niet willen creëren van valse verwachtingen


  • Heeft de leerling een medische problematiek waar rekening mee moet gehouden worden?

      • Afspraken rond afwezigheden

      • Waren er het vorig schooljaar/de vorige school onderwijsondersteunende maatregelen?

          • welke?

          • wat werkte?


  • Is er andere contextuele informatie relevant voor de samenwerking leerling-ouder-school?


  • Is er sprake van een schoolverandering op hetzelfde onderwijsniveau?

      • Het capteren van informatie en signalen die de reden van schoolverandering aangeven, zijn belangrijk zodat de school rekening kan houden met het feit dat problemen kunnen ontstaan in interactie en in een context.


  • Is de leerling een anderstalige nieuwkomer?

      • Is dit een eerste inschrijving in het Vlaams onderwijs?

      • Heeft de leerling OKAN gevolgd?

      • Is er een vervolgcoach betrokken bij de leerling?


  • Zwangere leerling en tienerouders

      • Afspraken rond afwezigheden voor en na de bevalling

      • Informeren naar vraag voor ondersteuning

      • Informeren over onderwijsondersteunende maatregelen voor zieke leerlingen

3.De school beschikt over een strikt beleid m.b.t. registratie van afwezigheden.

Het efficiënt opvolgen van afwezigheden is relevant voor het verzamelen van data. Op basis van eigen data kunnen de belangrijkste risicofactoren op school gedetecteerd worden, zodat de school daar gericht kan op inzetten. Data-analyse is een belangrijk instrument in de aanpak van schoolverzuim.


Een strikt beleid m.b.t. registratie van afwezigheid zorgt voor een duidelijk kader hoe en door wie geregistreerd wordt in de school:

  • Door wie en hoe worden de afwezigheden opgenomen?

  • Door wie en hoe worden deze geregistreerd?

  • Wanneer is er sprake van een code L (te laat op school)?

  • Wanneer is er sprake van een code B (ongewettigde afwezigheid)?

  • Hoe lang hebben de leerlingen/ouders de tijd om wettigingen binnen te brengen?

  • Door wie wordt recht op TOAH gemonitord?

4.De school hanteert een strikt beleid rond de verdere opvolging van afwezigheden na de registratie:

  • Wanneer, door wie en hoe worden de ouders gecontacteerd i.v.m. de afwezigheid van de leerling?

  • Wat als de ouders onbereikbaar zijn?

  • Op welk overleg worden risicoleerlingen gemeld?

  • Wanneer is een afwezige leerling een risico leerling?

      • Welke criteria worden hiervoor gebruikt?

      • Wie maakt die afweging?

  • Wie volgt de leerlingen op

      • die frequent afwezig zijn met een wettiging of doktersattest?

      • die frequent afwezig zijn zonder wettiging?

  • Wat zijn de verschillende stappen die kunnen ondernomen worden

  • Wie neemt welke stappen voor zijn/haar rekening?

5.De school zet zich in om een verbindend schoolklimaat te realiseren voor de leerlingen, ouders en schoolpersoneel.

Inspirerende praktijken verbindend schoolklimaat:


  • het installeren van proactieve cirkels in de klas

  • het inzetten op een herstelgericht schoolklimaat/herstelgericht handelen

  • het toepassen van de beginselen van de nieuwe autoriteit

  • gebruik maken van geweldloze communicatie

  • het organiseren van (sport)activiteiten tijdens pauzemomenten

  • het realiseren van een warm onthaal van de leerlingen in het algemeen en na (langdurige) afwezigheid in het bijzonder

  • het organiseren van een onthaaldag op school bij de aanvang van het schooljaar, waarbij iedereen elkaar op een meer ongedwongen, andere manier leert kennen.: zowel leerlingen onderling als leerkrachten

  • het organiseren van een actie of activiteit rond welbevinden

Fase 1: Verhoogde zorg

Fase 2: Uitbreiding van zorg

Fase 3: Individueel aangepast curriculum